Cây Muồng truỗng (Zanthoxylum avicennae (Lam.) DC.) còn được gọi là Ưng bất bạc, là một loại cây được sử dụng làm thuốc chữa bệnh gan trong y học cổ truyền Việt Nam. Theo các nghiên cứu, cây Muồng truỗng có chứa hesperidine và diosmin, là hai hoạt chất có khả năng chống oxy hóa, chống tổn thương cũng như phục hồi và bảo vệ tế bào gan, ngăn ngừa xơ gan và ung thư gan.
Tác dụng ức chế sinh trưởng và sự di căn tế bào ung thư gan của cây Muồng truỗng đã được chứng minh bởi công trình nghiên cứu đã được Cục sáng chế và nhãn hiệu thương mại Hoa Kỳ và Ủy ban khoa học công nghệ Đài Loan cấp bằng sáng chế của TS. Trần Đức Dũng. Trên cơ sở hai bằng sáng chế này, Bộ Khoa học và Công nghệ Viêt Nam đã triển khai dự án “Đánh thức tiềm năng dược liệu quý ngàn năm Ưng bất bạc, phát triển thành công sản phẩm bảo vệ và phục hồi tế bào gan”.
Đến nay, kết quả nhiên cứu của dự án đã được phát triển thành sản phẩm bảo vệ tế bào gan Herposal và hiện đang được thương mại hóa trên thị trường. Điều này cho thấy tiềm năng sử dụng sinh khối cây Muỗng truỗng cho sản xuất các sản phẩm bảo vệ gan rất lớn. Việc sản xuất sinh khối cây Muồng truỗng cho sản xuất chủ yếu thông qua phương thức thu nhận sinh khối từ cây trồng ngoài tự nhiên. Phương thức này đòi hỏi phải có nguồn cây giống đảm bảo chất lượng và diện tích canh tác lớn để đảm bảo năng suất và chất lượng sinh khối. Tuy nhiên, sản xuất sinh khối từ việc trồng cây trong môi trường tự nhiên thường không ổn định do phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết và thổ nhưỡng của của khu vực trồng.
Đề tài nêu trên được thực hiện nhằm xây dựng quy trình nhân giống và thu nhận sinh khối cây Muồng truỗng trong điều kiện nuôi cấy in vitro phục vụ cho công tác nhân giống và sản xuất sinh khối. Qua đó góp phần hoàn thiện quy trình nhân giống cây Muồng truỗng, giúp nâng cao hiệu quả nhân giống in vitro và thu nhận sinh khối cây Muồng truỗng; góp phần quan trọng vào chương trình bảo tồn và phát triển giống cây con dược liệu của TP.HCM nói riêng cũng như cả nước nói chung.
Nhóm nghiên cứu đã thu thập được nguồn mẫu cây Muồng truỗng phục vụ cho công tác tạo nguồn mẫu nuôi cấy in vitro; xây dựng quy trình nhân giống in vitro cây Muồng truỗng, quy trình nhân sinh khối rễ cây Muồng truỗng.
Theo đó, dung dịch Javel 20% xử lý trong 10 phút hay 15 phút thích hợp cho việc khử trùng mô lá hay khúc cắt thân mang chồi ngủ. Dung dịch HgCl2 0,1% xử lý trong 30 phút thích hợp cho việc khử trùng mô rễ. Môi trường MS bổ sung 2,0 mg/L BA thích hợp cho việc tăng trưởng chồi ngủ từ khúc cắt thân vô trùng. Môi trường MS bổ sung 2,0 mg/L BA thích hợp cho việc cảm ứng tạo cụm chồi từ chồi hủy đỉnh sinh trưởng.
Bước đầu đã ghi nhận có sự cảm ứng tạo sơ khởi rễ từ chồi in vivo được xử lý với WPM bổ sung IBA có nồng độ từ 50 dến 150 mg/L. Môi trường MS bổ sung 0,5 mg/L BA kết hợp 1,0 mg/L NAA thích hợp cho việc cảm ứng tạo mô sẹo từ mô lá in vivo; đối với mô lá in vitro, môi trường WPM bổ sung IBA 0,03 mg/L thích hợp cho việc cảm ứng tạo mô sẹo. Môi trường WPM bổ sung 3,0 mg/L NAA thích hợp cho sự tạo rễ thứ cấp từ mô rễ in vivo.
Việc nghiên cứu nhân giống cây Muồng truỗng bằng phương pháp in vitro có thể được áp dụng ở quy mô công nghiệp, tạo ra số lượng lớn cây con với chất lượng tốt mà vẫn mang lại hiệu quả kinh tế cao so với các phương pháp nhân giống truyền thống như giâm cành, chiết cành. Bên cạnh đó, có thể chuyển giao công nghệ nhân giống cho các công ty dược liệu hoặc cung cấp cây con cho nông dân trồng và sản xuất, tiến tới việc hình thành các vùng dược liệu cây Muồng truỗng, hướng đến cung cấp nguồn sinh khối dồi dào cho việc sản xuất và bào chế thuốc.
Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu đề tài tại Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ (CESTI).
Theo https://cesti.gov.vn/
Đăng nhập
