Sau hơn 4 năm nghiên cứu, các nhà khoa học tại Phòng Vật liệu tiên tiến - Viện Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã chế tạo thành công sản phẩm Lycopen và Hệ nano Lycopen từ quả gấc Việt Nam. Kết quả nghiên cứu được xem là hướng đi mới, có tính ứng dụng cao trong ngành mỹ phẩm, dược liệu và công nghệ thực phẩm trong tương lai.
Nhiều tiềm năng phát triển
Ngày nay, cùng với sự phát triển của kinh tế - xã hội, nhu cầu của con người trong lĩnh vực sức khỏe và làm đẹp ngày càng cao. Điều này dẫn tới sự phát triển mạnh của các sản phẩm thuốc, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm. Theo xu hướng sử dụng các nguồn nguyên liệu tự nhiên, các hoạt chất có hoạt tính sinh học cao như lycopen, astaxanthin, resveratrol, kaempferol, curcumin… được các nhà khoa học trên thế giới quan tâm nghiên cứu, chiết tách và ứng dụng một cách rộng rãi. Trong số đó, lycopen là một carotenoit có hoạt tính chống oxy hóa mạnh và khả năng tiêu diệt gốc tự do cao.
Nhiều công trình công bố đã cho thấy lycopen có thể giúp ngăn ngừa một số bệnh ung thư như ung thư bàng quang, ung thư gan, vòm họng và đại tràng. Hoạt chất này cũng có tác dụng trong việc kháng viêm, chống nhiễm trùng, chống tia cực tím, ức chế huyết khối, chống lão hóa, hạ huyết áp và lipid máu, tăng sức bền cơ bắp và tăng cường hệ miễn dịch.
Bên cạnh đó, lycopen có vai trò rất hữu hiệu trong việc phòng ngừa và chữa trị những tổn thương tế bào thần kinh như bệnh Alzheimer, Parkinson và những tổn thương tủy sống. Với những đặc tính ưu việt trên, lycopen thường được bổ sung vào các thực phẩm chức năng để cải thiện sức khỏe con người.
Đáng chú ý, lycopen có nhiều trong một số cây thực vật có quả màu đỏ như cà chua, gấc, dưa hấu, bưởi đào…Theo kết quả nghiên cứu của Đại học California, hàm lượng lycopen trong quả gấc cao gấp 70-200 lần hàm lượng lycopen có trong cà chua và cao hơn rất nhiều so với các loại rau quả khác. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay, hầu hết sản phẩm lycopen là sản phẩm chiết từ quả cà chua hoặc lycopen tổng hợp. Hiện có rất ít sản phẩm lycopen được chiết tách từ quả gấc, đặc biệt lycopen chiết tách từ quả gấc có độ tinh khiết cao và có thể triển khai được ở quy mô công nghiệp.
Quy trình đơn giản, hiệu suất cao
Theo nhóm nghiên cứu, lycopen được nhóm chiết tách trực tiếp từ quả gấc bằng phương pháp Soxhlet sử dụng dung môi hữu cơ thân thiện với môi trường. Nguyên liệu gấc được thu hái tại hai tỉnh là Bắc Giang và Bắc Ninh. Sản phẩm lycopen thu được ở dạng bột, có màu đỏ tía và đạt độ tinh khiết cao trên 98%. Lycopen được bảo quản bao gói trong túi giấy bạc và lưu trữ ở -4oC.
Lycopen và hệ nano lycopen từ quả gấc. (Nguồn ảnh: Nhóm nghiên cứu)
Không dừng lại ở việc chiết tách được hoạt chất quý lycopen, nhóm nghiên cứu đã mở rộng và triển khai sử dụng nguồn nguyên liệu lycopen chiết tách được để chế tạo sản phẩm hệ nano lycopen. Nano lycopen chế tạo được đã khắc phục một số nhược điểm của lycopen tinh khiết như tính tan, khả năng hấp thu và độ bền của hoạt chất. Sản phẩm nano lycopen có dạng bột mịn, màu đỏ tươi. Nano lycopen có khả năng tự phân tán rất tốt trong nước với kích thước hạt nhỏ dưới 100 nm. Các hạt nano có dạng hình cầu với phân bố kích thước hạt đồng đều.
Lycopen và nano lycopen là hai sản phẩm có tiềm năng ứng dụng lớn cho các ngành dược phẩm, mỹ phẩm và công nghệ thực phẩm. Với quy trình chiết tách và chế tạo đơn giản, an toàn, dễ thực hiện, dễ dàng triển khai ở quy mô công nghiệp và chi phí thấp, hai sản phẩm lycopen và nano lycopen hoàn toàn có thể đáp ứng là nguồn nguyên liệu để bào chế các sản phẩm thuốc, thực phẩm chức năng.
Sản phẩm của nhóm đã được Cục sở hữu trí tuệ cấp bằng độc quyền sáng chế. (Nguồn ảnh: Nhóm nghiên cứu)
Việc chiết tách được lycopen có độ tinh khiết cao trên 98% và chế tạo thành công bột nano chứa lycopen sẽ góp phần nâng cao giá trị kinh tế của quả gấc Việt Nam, đồng thời giúp đa dạng hoá sản phẩm thực phẩm chức năng, mỹ phẩm... Nhóm nghiên cứu hy vọng, kết quả nghiên cứu của nhóm sẽ được ứng dụng làm nguồn nguyên liệu bào chế cho các sản phẩm thuốc và thực phẩm chức năng trong thực tế, đưa sản phẩm khoa học tới gần với cuộc sống.
Nghiên cứu của nhóm các nhà khoa học Viện Hóa học (Viện Hàn lầm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp 02 bằng sáng chế, cụ thể: Phương pháp chiết tách lycopen từ quả gấc đã được cấp bằng Độc quyền Sáng chế số 27630, cấp theo Quyết định số: 1240w/QĐ-SHTT, ngày 29/01/2021; Phương pháp sản xuất hệ nano lycopen được bảo hộ bởi bằng Độc quyền Sáng chế số 27629, cấp theo Quyết định số: 1208w/QĐ-SHTT, ngày 29/01/2021. Ngoài ra, đề tài "Sản xuất lycopen và hệ nano lycopen từ quả gấc Việt Nam" còn đạt được giải Nhất Cuộc thi Sáng kiến khoa học 2022 do Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Báo VnExpress tổ chức. |
Nhật Quang
Đăng nhập
