Nghiên cứu kết hợp tinh dầu thực vật với màng bao sinh học trong bảo quản nông sản, thực phẩm được nhóm tác giả Trường Đại học Công nghiệp thực phẩm TPHCM thực hiện, cho thấy ức chế sự phát triển của nấm mốc, nâng cao chất lượng sản phẩm, an toàn, thân thiện với môi trường, kéo dài thời gian bảo quản,…

Hiện nay tổn thất sau thu hoạch đang trở thành vấn đề toàn cầu. Trong đó, nấm mốc là một trong những nguyên nhân chính gây ra. Do đó, việc sử dụng thuốc kháng nấm tổng hợp là một trong những giải pháp nhằm hạn chế tổn thất sau thu hoạch. Tuy nhiên, thuốc kháng nấm tổng hợp không hiệu quả trong việc chống lại tất cả các tác nhân gây bệnh quan trọng mà lại có nguy cơ tác động đến môi trường. Dư lượng thuốc ảnh hưởng đến sức khỏe con người và hình thành các chủng kháng thuốc diệt nấm. Vì vậy, việc nghiên cứu các hợp chất kháng vi sinh vật gây hại có nguồn gốc từ tự nhiên trong bảo quản nông sản sau thu hoạch đang nhận được nhiều sự quan tâm. 

Xuất phát từ nhu cầu thực tế, nhóm tác giả của Khoa Công nghệ thực phẩm Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM đã thực hiện một số nghiên cứu về khả năng kháng khuẩn, kháng nấm mốc của tinh dầu thực vật có nguồn gốc từ Việt Nam (tinh dầu sả chanh, quế, tràm, sả, bạc hà, húng quế) và tiềm năng ứng dụng của chúng trong bảo quản thực phẩm, nông sản sau thu hoạch.

Theo ThS Liêu Mỹ Đông, Trưởng Bộ môn Khoa học thực phẩm, Trường Đại học Công nghiệp thực phẩm cho biết, tinh dầu thực vật có nhiều ưu điểm như an toàn, phổ kháng khuẩn rộng, ức chế sự tạo độc tố, khả năng tạo chủng nấm mốc kháng tinh dầu thấp, nguồn nguyên liệu sẵn có. Trong đó, tinh dầu quế có khả năng kháng Campylobacter jejuni và Listeria innocua trong bảo quản thịt gà tươi sống, kháng Escherichia coli trong bảo quản thịt lợn,... Bên cạnh đó, các nghiên cứu về màng bao ăn được (màng bao sinh học) trong bảo quản nông sản cũng đạt được những kết quả đầy hứa hẹn với ưu điểm giúp kéo dài quá trình chín, ít ảnh hưởng đến cảm quan, kéo dài sự tươi ngon, hạn chế sự mất nước, an toàn, thân thiện với môi trường,... Tuy nhiên, màng sinh học không có khả năng kháng khuẩn, thời gian bảo quản ngắn.

Do vậy, việc kết hợp giữa tinh dầu thực vật với màng bao sinh học giúp mang lại hiệu quả kép nhờ tác động bổ trợ cho nhau (tinh dầu có tác dụng ức chế sự phát triển của nấm mốc và sự hình thành các độc tố do nấm mốc gây ra, màng bao giúp bảo quản thực phẩm, nông sản tươi lâu, kéo dài hiệu quả kháng khuẩn của tinh dầu).

Bước đầu thử nghiệm sử dụng tinh dầu quế trong bảo quản thịt gà tươi sống, cho kết quả kháng được khuẩn Campylobacter jejuni (khuẩn gây viêm ruột) ở nhiệt độ bảo quản 4ºC trong 6 ngày. Còn ở nhiệt độ phòng, sử dụng tinh dầu sả chanh, ức chế được nấm mốc trên trái xoài trong 14 ngày; sử dụng tinh dầu quế bảo quản nho xanh, sau 9 ngày quả còn tươi, không bị hỏng. Đồng thời, thử nghiệm bảo quản trái cây (xoài, nho), cũng ở nhiệt độ phòng, bằng màng bao kết hợp với tinh dầu quế, cho thấy khả năng kháng khuẩn, kháng nấm mốc, trái cây tươi lâu hơn và ít bị hỏng (khoảng 1,5 - 2 lần) so với không sử dụng tinh dầu quế và màng bao ăn được trong bảo quản trái cây (xoài, nho) cho thấy khả năng kháng khuẩn, kháng nấm mốc, giảm nồng độ tinh dầu sử dụng, giúp quả tươi ngon lâu hơn, nâng cao chất lượng sản phẩm, kéo dài thời gian bảo quản, an toàn và thân thiện với môi trường. 

Hiện nhóm nghiên cứu tiếp tục thử nghiệm hiệu quả bảo quản của các loại tinh dầu và màng bao sinh hịc trên các loại nông sản, thực phẩm khác nhau và nghiên cứu nâng cao khả năng phân tán tinh dầu trong màng bao đồng đều để có thể chuyển giao quy trình công nghệ bảo quản quy mô lớn - ThS. Đông cho biết thêm.